Dünyanın Çevresinde Yolculuk

Yolculuk edebiyatının başyapıtlarıdan sayılan Bougainvillein 1766-1769 yılları arasında gerçekleştirdiği yolculuğunun anlatısı aynı zamanda sömürgeciliğin tarihi olarak da okunuyor. Dünyanın Çevresinde Yolculuk, Louis-Antoine de Bougainville (1729-1811), XVIII. yüzyılda Batı Avrupada yeryüzü bilgisinin ve bilimlerin gelişimine katkıda bulunan, Aydınlanma Çağının çok yönlü denizci, kâşif, bilgin, filozof, asker, diplomat- isimlerinden biridir. Bougainvillein 1766-1769 yılları arasında gerçekleştirdiği yolculuğunun anlatısı, Dünyanın Çevresinde Yolculuk, tarihsel ve edebi niteliklerinin yanısıra, XVIII. yüzyılda denizdeki protokol kuralları, sömürge yönetimleri ve sömürge tarihi hakkında önemli bilgiler vermesi nedeniyle, yolculuk edebiyatının başyapıtları arasındadır. Tadımlık BİRİNCİ BAŞLIK La Boudeuseün Nantestan yola çıkışı, Breste uğrayış; Brestten Montevideoya rota; Malvinas Adalarının İspanyollara devri amacıyla İspanyol firkateynleriyle buluşma. 1764 yılının Şubat ayında Fransa, Malvinas47 Adalarına yerleşimin önünü açmıştı. İspanya, bu adaların, Güney Amerika kıtasının bir parçası oldukları gerekçesiyle kendisine bırakılmasını talep etti. Kral tarafından bu hak teslim edildiğinden, oraya gidip yerleşimimizi İspanyollara devretme, ardından da Güney Denizini dönenceler arasından aşarak Doğu Hintellerine gitme emrini aldım. Bu sefer için on ikilik yirmi altı topu bulunan La Boudeuse firkateyninin komutası bana verildi. Uzun seyrimiz sırasında ihtiyaç duyacağımız yiyecekleri getirmek ve sonra da seferimiz boyunca beni izlemekle görevlendirilen LÉtoile adlı yük gemisi de Malvinas Adalarında bize katılacaktı. Bu yük gemisinin benimle buluşmasında çeşitli nedenlerle ortaya çıkan gecikme, benim seferimi sekiz ay kadar uzatmıştır. 1766 yılının Kasım ayının ilk günlerinde Nantesa gittim. Orada La Boudeuseün inşaatı yeni bitmişti ve yardımcım Yüzbaşı Duclos Guyot geminin donatımını gerçekleştiriyordu. Ayın 5inde, donatımı tamamlamak üzere Painbeuf ten Mindine indik ve ayın 15inde, La Plata Irmağına gitmek üzere bu körfezden yelken bastık. Orada, Ferrolden 17 Ekimde yola çıkan iki İspanyol firkateyni, La Esmeralda ve La Liebre ile buluşacaktım. Bu gemilerin komutanı, Katolik Majesteleri adına Malvinas Adalarını teslim almakla görevlendirilmişti. 17si sabahı batı-güneybatı ve kuzeybatı yönlerinden esen şiddetli bir fırtına yedik. Fırtına gece daha da şiddetlendi. Önceleri camadana vurulmuş haliyle rüzgâra karşı gemiyi yerinde tutmamızı sağlayan trinket yelkeninin alt yakası yırtılınca geceyi kuru direk51 ve alt serenler indirilmiş olarak geçirdik. 18i sabahın dördünde pruva gabya çubuğu yarı boyundan kırıldı, grandi gabya çubuğu ise saat sekize kadar dayandı, sonra o da destemorasının içinden kırıldı ve grandi direğinin kaderini belirledi. Bu sonuncu olay yola devamı imkânsız hale getirdi. Breste dönme kararı verdim. 21 Kasımda oraya vardık. Bu fırtına ve onun armada yol açtığı hasar sonunda, komuta ettiğim firkateynin durumu ve nitelikleri konusunda şu görüşlere vardım: 1. Direklerimizin boyu, çıkacağımız türden bir yolculuk için fazlaydı. 2. Bordanın içe doğru aşırı voltası, çarmıkların ana direklerle oluşturduğu açıyı daralttığından, bu direkler yeterince desteklenmiyordu. 3. Bu belirttiğim kusur, yüklediğimiz çok miktardaki yiyecek nedeniyle almak zorunda kaldığımız safranın niteliğinden ötürü daha da vahim sonuçlar doğuruyordu. İç omurganın iki yanına ve oldukça yakınına dağıtılmış kırk fıçı demir safra, tulumba kuyusunun hemen yanı başında on ikilik on iki top (sadece on dört top güverte üzerine bağlanmıştı) çok büyük bir ağırlık oluşturuyordu. Bu yük ağırlık merkezinin çok altında ve nerdeyse iç omurga üzerinde toplanmış bulunuyor ve biraz yalpa olduğunda direkleri tehlikeye sokuyordu.