İstanbul: Müstesna Şehrin İstisna Hali

Devlet-birey ilişkilerinin en gözle görünür alan olduğu kentte atılan bir adım, yıkılan bir bina, mahalle, park, yapılan ya da yeniden yapılandırılan her mekân bizim onunla ve birbirimizle ilişkimizi de belirlemez mi? İstanbul neden yıllardan beri dünyanın en büyük şantiyesi görünümünde, "en büyük" projeleri sevdiğimizden mi? Kentlere sahip çıkmak yalnızca burjuva bir hassasiyet ya da nostalji hevesi midir? Bir şehre müdahale, ona hayatiyet ve özgünlük kazandıran ilişkileri devlet eliyle yeniden düzenler ve yeni bir biçim kazandırır. Bu "yeni" biçimde belirleyen taraf olarak devlet, müdahale ettiği alanlarda yılların birikimiyle oluşmuş sivil dil ve ilişkiler zeminini ortadan kaldırarak kendisine yeni bir tabiyet halkası da oluşturur. Özellikle İstanbul'da deprem korkusu kullanılarak tartışılmaz kılınan "kentsel dönüşüm" projesinin temel amaç ve sonuçlarından biri rant olduğu kadar kendi bekasını da ilgilendiren bu yeni ilişkileri tanzim etmektir. İstanbul: Müstesna Şehrin İstisna Hali'ndeki makaleler "kentsel dönüşüm" olgusunu, sermaye ve emeğin üretim süreçlerinin yeniden şekillendirilmesini; hukuksal çerçeveden dünya ölçeğindeki yerine, TOKİ'nin doğuşu ve bugün aldığı halden özellikle orta sınıfa pompalanan risk ve güvence eksenine, mevcut ve "yeni orta sınıf"ın site tipi yaşam deneyiminden farklı disiplinlerden bir araya gelişlerin yarattığı mücadele dinamiklerine kadar çok yönlü ve bütünlüklü olarak ele alıyor. Konunun teorik çerçevesinin yanında birbirini dışlayan, istemeyen, düşman edilen Sulukule, Tophane, Tarlabaşı, Bahçeşehir, Ayazma, Başakşehir, Küçükpazar sakinlerinin izini sürerek, karşı koyuş olanaklarının altını çiziyor. İçindekiler; Sunuş: Müstesna şehrin istisna hali Kent hukukunun yeni yüzü: Düzenleyici devletten seçkinleştirici devlete -Tayfun Kahraman- Neoliberal yeniden yapılanmanın Türkiye kentleşmesine bir diğer armağanı: Kentsel dönüşümde güncelin gerisinde kalmak -Osman Balaban- Kentsel dönüşüm uygulamalarında belirleyici bir rol üstlenen Toplu Konut İdaresi'nin (TOKİ) belirsiz kimliği üzerinde birkaç saptama -Jean-François Pérouse- Orta sınıflar üzerine düşünmek: İstanbul'da orta sınıfların ajandasına risk yazmak -Cevdet Yılmaz- "Düzgün aileler" "yeni gelenler"e karşı: Korku siyaseti, tahliyeler ve kentsel ayrışma -Alev Erkilet- Orta sınıfın evi -Ayşe Çavdar- Bir Roman mahallesinin yeniden tanzim edilmesi -Aslı Kıyak İngin ve Tolga İslam- Yerellik, direniş ve mekânsal hakkaniyet: Felaketin yanından koşmak -Pelin Tan- İstisnalar şehrinde muhalefet -Erbay Yücak-