Katip Bartleby

Kahramanımız, 19. yüzyıl New York'unda, Wall Street'teki bir hukuk bürosunda, evraklar ve kırtasiye işlerinden ibaret boğucu bir dünyanın ortasında, her cümlesini ve cevabını Türkçe'ye çevrilmesi biraz zor "yapmamayı tercih ederim" kipiyle tamamlayan sıradan bir kâtip: Bartleby. Ama kitabın yazılıp yayımlanışından bu yana, yani yüz küsur senedir, hayatın iç düzenini yerle bir eden, geniş ve şaşırtıcı bir özgürlük alanı açan bir eylem olarak yorumlanmış bu tavrıyla Bartleby, Kafka'nın ve Beckett'in dünyalarının habercisi ve öncüsü sayılıyor. Oraya herkesten önce varmış ilk kahraman, Melville'in meşhur kâtibi, hayranlarından Borges'in önsözüyle İletişim Dünya Klasikleri'nde. "Bartleby'nin verdiği cevaba benzemeyen cevapta, karanlık, düzen bozucu, komik ve yüce bir ironi vardır." Jacques Derrida "Melville'in Bartleby'si Kleist, Dostoyevski, Kafka ve Beckett'in kitaplarıyla beraber itibarlı bir yeraltı edebiyatı geleneği oluşturur." Gilles Deleuze