Milli Mücadele Başlarken

Yakın Tarihten Kaynaklar ve Belgeler Dizisi, ilk kitabı olan Mithat Cemal Kuntayın Namık Kemalinden sonra M. Tayyib Gökbilginin Milli Mücadele Başlarken adlı çalışmasıyla sürüyor. Milli Mücadele Başlarken, Cumhuriyet döneminde yetişmiş ilk kuşak tarihçilerden Tayyib Gökbilginin, alanında öncü olmuş bir çalışması. 1934te üniversitelerde verilmeye başlanan İnkılap Tarihi dersleri radyoda ve gazetelerde de yayımlanmış, Cumhuriyetin kurucu kadrolarının önde gelenleri dersleri bizzat vermişti. Yakın tarihi konu alan bu ilk derslerin içeriğinde kişisel tecrübeler ve yaklaşımlar önemli ölçüde belirleyiciydi. Bu dersleri izleyen dönemlerde Milli Mücadele yıllarını akademik yaklaşımla ele alan az sayıdaki çalışmalardan biri olan Milli Mücadele Başlarken, bir tarihçi titizliğiyle farklılaşmış ve öne çıkmıştır. Bu eser, yayınevimizde ilk cildi 1959da, ikincisi 1965te basılan ve uzun zamandır baskısı bulunmayan bu öncü çalışmanın tamamının tıpkıbasımından oluşmaktadır. M. Tayyib Gökbilgin (1907-1981) Orduda, kuşaklardır kadılık ve hukukçuluk yapan bir ailede doğdu. Aile geleneğine uygun olarak ilköğretimini evde babasının gözetiminde tamamladıktan sonra medrese öğrencisi oldu. Kurtuluş Savaşında ara verdiği öğrenimini Samsun, Erzurum ve Trabzon Muallim Mekteplerinde tamamladıktan sonra 1929da Erzrurum-Aşkalede öğretmen olarak çalışmaya başladı, Anadolunun farklı yerlerinde yedi yıl görev yaptıktan sonra 1936da Ankara Üniversitesi DTCF Hungaroloji bölümüne kaydoldu, 1940ta Osmanlı Tarihinin Macarca Kaynakları adlı lisans teziyle mezun olarak İstanbul Üniversitesinde çalışmaya başladı. 1943te TTK üyesi oldu. Önce Yeni ve Sonçağlar Tarihi Kürsüsünde, 1955teki profesörlüğünden sonra da Ortaçağ Kürsüsünde dersler verdi. Bu sıralarda yayımladığı Milli Mücadele Başlarken, Cumhuriyet tarihi konusunda verdiği en geniş kapsamlı eser oldu. Gökbilgin çalışmalarını daha çok Osmanlı uygarlığı ve müesseseleri üzerinde yoğunlaştırdı. Aralarında Edirne ve Paşa Livası, Rumelide Yürükler, Tatarlar ve Evlad-ı Fatihanın da bulunduğu pek çok kitabın yanı sıra Belleten başta olmak üzere pek çok akademik yayında makaleler ile İslam Ansiklopedisinde Osmanlı kurumları ve biyografi maddeleri yazdı. 1961de İstanbul Üniversitesi Tarih Bölümü bünyesinde açılan Osmanlı Müesseseleri ve Medeniyeti Tarihi Kürsüsünün kurucularındandı. 1977deki emekliliğine dek kürsünün başkanlığını üstlendi. 2 Haziran 1981de vefat etti.