Örtülü Dijital Emek;Üretketici Kapitalizmi Çağında Kullanıcı, Veri ve Reklam Metasının Dijital Öznesi

Kapitalizm, endüstri sonrasında üretim kapasitesi ve üretme biçiminde ortaya çıkan krizler ve dönüşümler sonrasında kendini yeniden organize etmeyi başardığı gibi dijitalleşmenin gündelik hayatın tamamına tesir ettiği maddi olmayan ürün ve deneyimlerin üretilmesi ve yaygınlaşması sürecinde de yeniden organize olmuştur. Temel olarak bilişsel kapitalizm olarak kavramlaştırılan bu aşamada kapitalizm, maddi olmayan ürün ve deneyim üretimi odaklı yeni üretme biçimlerini, toplumun tamamını bu süreçte çalışan öznellik biçimine dönüştürme eğilimini benimsemiştir. Günümüzde insan; kapitalist sistemin maddi olmayan ürün ve deneyim ürünlerinin üretketicisi haline gelmiş, dijital uzamı tüketirken üretken pratikler geliştiren, dijitali üretirken tüketme edimleri gerçekleştiren özneye dönüşmüştür. Yaşamın her anı ve yaşamın sürdüğü maddi ve maddi olmayan uzamın her yerinde bilişsel üretketim süreci işlemeye başlamış ve üretketici özne olarak insan, sürecin çalışanı/işçisi/emekçisi hâline gelmiştir.Başta sosyal medya olmak üzere internet uzamındaki her faaliyeti ile üretketici özne, kârın kaynağı olan içeriğin, verinin ve dijital ürünlerin üretketicisidir. Taşınabilir ve giyilebilir cihazların yaygınlaşması ve dijital uzama erişimin zaman kısıtlamalarından bağımsızlaşması ile çalışan/emekçi özne olarak insanın bu uzamdaki sömürülme biçimi ve sömürülme kapasitesi de sınırsızlaşmıştır. Bu çalışma, dijital uzamda üretketici öznellik olarak insanın, yaşanan dijital kapitalist üretim süreci içerisindeki yerini teorik olarak tartışmakta ve gerçekleşen süreçte, dijital üretketici öznelliğin Türkçe literatürde kavramlaştırılmasını amaçlamaktadır.