Ruh Dinginliği Üzerine

Seneca, Ruh Dinginliği Üzerine'de, asayişte yangın söndürme işlerinden sorumlu bir kolluk kuvveti komutanı olan genç arkadaşı ve öğrencisi Secenus'un bozuk ruh halini giderebilmek için bilgece öğütlerde bulunur. Ruh Dinginliği Üzerine, kısa bir diyalog olmakla birlikte, Seneca'nın felsefi düşüncelerini ortaya koyan en önemli yapıtlarından biridir. Çevirisini sunduğumuz de tranquilitate animi'nin yazıldığı tarih kesin olarak bilinmemektedir. Bu konu üzerinde tartışmalar vardır. Ancak genel bir kanı olarak, Seneca'nın yaşamındaki çöküş yıllarında yazıldığı tahmin edilmektedir. Bu yapıtında Seneca, praefectus vigilum (asayiş ve yangın söndürme işlerinden sorumlu bir kolluk kuvveti komutanı) görevini üstlenmiş olan genç arkadaşı ve öğrencisi Serenus'a bilgece öğütler vermektedir. Seneca bu gence karşı derin bir sevgi beslemekteydi. Gencin İ.S. 63 yılında zamansız ölümü, Seneca'nın mektuplarından birinde acıklı bir şükranın konusu olmuştur (epistulae morales 63, 14-16). Tadımlık (1) Özellikle insan seçimine değer vermek gerekir: Yaşamımızın bir kısmını adadığımız kişiler acaba saygıdeğer kişiler mi, acaba bu durum, zamanımızın onlar için kaybedilmesi şekline mi dönüşür; çünkü öte yandan bazıları da bize görevlerimizi verirler. (2) Athenodoros, böyle bir şey için kendisine hiçbir teşekkür borcu olmayan kişiye yemeğe bile gitmeyeceğini söyler. Masada yan yana oturacak dostlarını makamlarına göre düzenleyenlere, başkasına ait bir onura cömertlik gösteriyormuşçasına öğünleri halka yapılan ihsanlar yerine sayanlara Athenodoros'un hiç gitmeyeceğini anlıyorsundur, sanıyorum. Bunlardan tanıkları ve izleyenleri çıkar, kimsenin bulunmadığı bir lokanta hiç zevk vermeyecektir. Senin karakterin acaba iş yapmaya mı, yoksa serbest çalışmaya ve gözlem yapmaya mı daha uygundur, diye düşünmek gerekir ve yeteneğinin gücü seni nereye götürürse, oraya eğilmen gerekir. Isokrates24, Ephoros'un25 tarih kayıtlarını derlemede daha yararlı olduğunu düşünerek, duruma el koyup onu Foruarmadağın olsa da, iliklerine dek yansa da, düşlerde ölünmediğini, insan iradesinin, saçmalığa, olabiliri yadsımaya, kendisinden gerçeğin yeniden yaratıldığı yalanın her tür dönüşümüne varıncaya dek etkili olduğunu bilir. Uyanır. Ortalıkta dolaşan tüm veba söylentilerini ve Doğu ülkelerinden gelen bir virüsün tüm türeme belirtilerini ülkesinden uzaklaştırma gücünü kendisinde bulacaktır. Otuz gündür Beyrut'tan uzak olan Grand-Saint-Antoine gemisi limana giriş izni ister. Prens, işte o zaman, halkın ve tüm çevresindekilerin saçma, aptal, zorba ve delice bulduğu o inanılmaz buyruğunu verir. Palaspandıras, kılavuz teknesiyle birkaç adamı bulaşıcı varsaydığı gemiye yollayarak Grand-Saint-Antoine'ın hemen çark edip kent dışına doğru yelken açmasını, yoksa top ateşine tutulacağını bildirir. Vebaya karşı savaştır bu. Zorba prens dolambaçlı yollara sapmıyordu. Bu arada, düşün kendisinde bıraktığı etkinin özel gücünü önemle belirtmek gerekir, çünkü bu etki, halkın alaylarına, çevresindekilerin kuşkularına karşın, yalnızca insan haklarını değil, insan yaşamına duyulan en yalın saygıyı ve her türlü ulusal ve uluslararası kuralları da hiçe sayarak buyruğunda sertçe direnmesini sağlamış, ölüm karşısında kurallar geçersiz kalmıştır. Ne olursa olsun, gemi yoluna devam eder, Livourne'a yanaşır ve Marsilya koyuna girer, burada gemidekilerin karaya çıkmasına izin verilir . Marsilya denizyolları, gemideki onca veba mikroplu yükün ne olduğu konusunda bir anı saklamamıştır. Tayfaların başlarına gelenler hemen hemen bellidir, hepsi de vebadan ölmemiş, çeşitli memleketlere dağılmışlardır. Grand-Saint-Antoine gemisi Marsilya'ya veba getirmedi. Veba oradaydı. Çok da azgın bir dönemindeydi. Ama yuvaları sınırlanabilmişti. Grand-Saint-Antoine'ın getirdiği veba Doğu vebasıydı, yerli virüstü ve salgının asıl korkunç yanı ve genelleşerek alevlenmesi, kente yaklaşması ve yayılmasıyla başlamıştı. Bu durum birtakım düşünceler esinliyor. / Bir virüsü yeniden canlandırmışa benzeyen bu veba, tek başına da gözle görünür biçimden önce mutsuzlardan ve her şeye acı acı feryat edenlerden kaçınılsın, yakınmalarına uygun sebepler bu kişilerin hoşuna gider. Ona güvenin ve dostluk izin verse de, yine de tedirgin ve her şeye ağlayan bir arkadaş dinginliğin düşmanıdır.