Şuşanik; Dünyanın İlk Romanı_{Dünyanın İlk Romanı}

Şuşanik, Gürcistan'ın Aşağı Kart'li bölgesini yöneten Prens Varsken'in İran Şahı I. Füruz'a bağlılığı, din değiştirmesi ile başlayan süreci ve karısı Şuşanik'in çektiği sıkıntıları anlatıyor. Şaha bağlılığını ilan ettikten sonra Zerdüştlük'ü benimseyen Prens Varsken Şüşanik'in de Zerdüşt olması yönünfr baskısıyla başlar olaylar. Şuşanik ise bu baskılara dayanamayıp küçük bir evde çile çekmeye yönelir. Bizlere bu anlatıyı aktaran İakob Tsurtaveli ise azizenin rahibi. Açıkçası yazar, bizatihi olayların içindedir. Şuşanik, M.S. 6 yüzyılda yazılmış roman nitelikleri gösteren ilk yapıtı. Bu anlamda, halihazırda yapılmaya devam eden roman anlayışına yakın durarak ve Don Kişot'un varlığımı soruşturarak okurun zihnini karıştıracak düzeyde. Gürcü yazar ve din adamı İakob Tsurtaveli, 5 yüzyılda yaşadı. Rahip İakob olarak da tanınır. Tsurtaveli hakkındaki bilgiler, daha çok kendi eserlerine dayanır. İakob, Gürcistan'ın Aşağı Kartli bölgesi yöneticisi Prens Varsken'in saray rahibiydi. Tsurtavi kasabasında, Prens Varsken'in, karısı Şuşanik'e yaptığı eziyetleri anlatan Şuşanik'in Şehadeti, günümüze ulaşmış en önemli eseridir. İakob Tsurtaveli, kaleme aldığı bu olayın hem tanığı hem de –Azize Şuşanik'in rahibi olması dolayısıyla- kahramanlarından biridir. Şuşanik'in Şehadeti'ni, yapıtın içeriğine bakarak, Şuşanik daha hayattayken yazmaya başlamış ve onun ölümünden hemen sonra tamamlamış olduğunu söyleyebiliriz (yaklaşık 475-482). Bu eserin günümüze ulaşmış en erken el yazması 11 yüzyıla aittir. Şuşanik'in Şehadeti'nin bazı bölümlerinin günümüze ulaşmamış olma ihtimali vardır. Bir hagiografi olan Şuşanik'in Şehadeti, küçük bir romanı andırmaktadır ve Gürcü edebiyatı tarihinin başlangıcını oluşturması açısından önemlidir. Şuşanik'in Şehadeti ilk kez Gürcüce olarak 1882'de basıldı. Daha sonra Rusça, Fransızca, İngilizce, Almanca, İspanyolca, Macarca ve İzlandaca yayımlandı. İakob Tsurtaveli'nin günümüze ulaşmamış başka eserlerinin olduğu sanılmaktadır. Parna-Beka Çilaşvili, göç etmiş Gürcü bir ailenin çocuğu olarak Ünye'de doğdu. Türkçe ve Gürcüce yazdığı öykü, masal ve şiirlerle tanınır. Türkçe ve Gürcüce yayımlanmış birkaç kitabın da yazarıdır. Gürcü edebiyatından yaptığı çeviriler arasında Dato Turaşvili'nin Blucinliler, Erlom Ahvlediani'nin Sivrisinek Şehirde ve Vano ile Niko, Nodar Dumbadze'nin Güneşli Gece ile Ben, Ninem, İliko ve İlarion, Otar Çiladze'nin Yolda Bir Adam Gidiyordu, Miheil Cavahişvili'nin Madrabaz Kvaçi, Lambalo ve Kaşa ile Beyaz Yaka, Naira Gelaşvili'nin Ben Oyum, Davit Kldiaşvili 'nin Samanişvili'nin Üvey Annesi adlı yapıtları sayılabilir. Ayrıca Sessiz Harfler Antolojisi adlı Gürcü öykü antolojisini çevirmiş ve yayına hazırlamıştır.